Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

Η Αποτυχία του Ευρώ.

 Από τον Μάρτιν Φέλντσταιν*

                                                                                                                                                                 Το ευρώ θα πρέπει τώρα να αναγνωριστεί ως ένα πείραμα που απέτυχε. Αυτή η αποτυχία, η οποία έχει έρθει μετά από μια δεκαετία από την εισαγωγή του ευρώ, το 1999, δεν ήταν ένα ατύχημα ή το αποτέλεσμα  γραφειοκρατικής κακοδιαχείρισης, αλλά η αναπόφευκτη συνέπεια της επιβολής ενιαίου νομίσματος σε μια πολύ ετερογενή ομάδα χωρών. Οι αρνητικές οικονομικές συνέπειες του ευρώ περιλαμβάνουν την κρίση του χρέους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, την εύθραυστη κατάσταση των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας σε όλη την ευρωζώνη, και το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα που μαστίζει σήμερα τις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης.
Ο πολιτικός στόχος για την  δημιουργία μιας αρμονικής Ευρώπης επίσης απέτυχε. Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν υπαγορεύσει επώδυνα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα και την Ιταλία ως προϋπόθεση για την οικονομική βοήθειά τους, το Παρίσι και το Βερολίνο έχουν επίσης συγκρουσθεί επί του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και για το πώς θα κατανεμηθεί το βάρος της οικονομικής ενίσχυσης.
Η αρχική ώθηση που οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση και το ευρώ ήταν πολιτική, όχι οικονομική. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί εκτίμησαν ότι η χρήση ενός κοινού νομίσματος θα ενσταλάξει στους Ευρωπαίους πολίτες μια μεγαλύτερη αίσθηση ότι  ανήκουν σε μια ευρωπαϊκή κοινότητα και ότι η μεταβίβαση της ευθύνης για τη νομισματική πολιτική από τις εθνικές πρωτεύουσες σε μια ενιαία κεντρική τράπεζα στη Φρανκφούρτη θα σηματοδοτούσε μια στροφή της πολιτικής εξουσίας στην Ευρώπη.
Το κύριο πολιτικό κίνητρο για την αύξηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι να ενισχυθεί ο ρόλος της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή. Το 1956, λίγο μετά, πού οι Ηνωμένες Πολιτείες ανάγκασαν τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη Διώρυγα του Σουέζ, ο Γερμανός  Καγκελάριος Konrad Adenauer είπε σε έναν Γάλλο πολιτικό ότι μεμονωμένα τα ευρωπαϊκά κράτη δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν παγκόσμιες δυνάμεις, αλλά παραμένει μόνο ένας τρόπος για την Ευρώπη για να παίζει καθοριστικό ρόλο στον κόσμο, και αυτός είναι η δημιουργία μιας Ενωμένης Ευρώπη . Ένα χρόνο αργότερα, υπογράφτηκε η Συνθήκη της Ρώμης.

*Καθηγητής του οικονομικού τμήματος του Πανεπιστημίου του Χαρβαντ.

Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2012

Η Ελλάδα Ζητεί Επιγόντως Σαφήνια για την Συμφωνία του Νέου Πακέτου Διάσωσης

 Der Spiegel

Το διάλειμμα των διακοπών ήταν ευπρόσδεκτο, αλλά την Τρίτη, ο  Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε ότι οι  επόμενοι τρεις μήνες θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη παραμονή της χώρας του στη ζώνη του ευρώ. Η συμφωνία διάσωσης με την ΕΕ, είπε, πρέπει να ολοκληρωθεί.  Αλλιώς χρεοκοπία.

Το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Λουκά Παπαδήμου, δεν ήταν ακριβώς γεμάτο ελπίδα. Μια "πολύ δύσκολη χρονιά» τελείωσε, και μία  άλλη "πολύ δύσκολη χρονιά» αρχίζει τόνισε, είπε επίσης ότι οι τρεις πρώτοι μήνες του νέου έτους θα είναι  «ιδιαίτερα κρίσιμοι».  Ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος Παντελής Καψής είπε στον ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ  ακριβώς τι σημαίνει το παραπάνω. Η  Ελλάδα και η Ευρωζώνη  πρέπει να φθάσουν το συντομότερο δυνατό σε συμφωνία για το δεύτερο  πακέτο διάσωσης των 130 δις ευρώ που συμφωνήθηκε επί της αρχής το περασμένο φθινόπωρο. Διαφορετικά, η χώρα αντιμετωπίζει χρεοκοπία.
Η συμφωνία διάσωσης πρέπει να υπογραφεί, είπε, διαφορετικά, θα είμαστε έξω από τις αγορές, έξω από το ευρώ. Η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη.
Η Αθήνα και οι Βρυξέλλες είναι επί του παρόντος στη διαδικασία διαμόρφωσης των  λεπτομερειών του πακέτου διάσωσης, το οποίο περιλαμβάνει 50 τοις εκατό κούρεμα των ελληνικών ομολόγων με στόχο την μείωση των συνολικών χρεών κατά € 100 δις. Οι διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες πιστωτές για την  απομείωση του χρέους είναι ένα κρίσιμο στοιχείο του πακέτου βοήθειας. Επιπλέον, εκπρόσωποι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - η λεγόμενη τρόικα - θα είναι στην ελληνική πρωτεύουσα στις 16 Ιανουαρίου για την παρακολούθηση της προόδου των συμφωνηθέντων μεταρρυθμίσεων και μέτρων λιτότητας.

«Μεγάλη προσπάθεια για να σωθεί η χώρα"

Ο κ. Καψής προειδοποίησε ότι οι συνομιλίες θα να είναι δύσκολες. "Οι επόμενoi τρεις με τέσσερις μήνες είναι οι πιο κρίσιμοι, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή η κυβέρνηση υπάρχει», είπε.
Τα σχόλιά του αντηχούσαν  εκείνα του κ. Βασίλης Ράπανου, επικεφαλής της Εθνικής Τράπεζας της χώρας "Ελπίζω ότι το  πολιτικό μας σύστημα να αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικές είναι αυτές οι στιγμές», δήλωσε ο κ.Ράπανος.. Οι πολιτικοί πρέπει να βάλουν στην άκρη τα κομματικά συμφέροντα, τις προσωπικές φιλοδοξίες και να στηρίξουν την κυβέρνηση σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται για να σωθεί η χώρα.
Η Ελλάδα πρέπει να καταβάλλει  € 14,5 δις. για λήξη ομολόγων στις 20 Μαρτίου, επείγουσα ανάγκη για την επίσπευση της συμφωνίας του πακέτου διάσωσης..
Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν  ασκήσει κριτική στην Αθήνα στο τέλος του 2011 για την αργή πρόοδο υλοποίησης των  μεταρρυθμίσεων και για την μη επίτευξη του στόχου του ελλείμματος για το έτος. Τώρα, η χώρα είναι αντιμέτωπη με την προοπτική να πρέπει να μειώσει το έλλειμμά της από 9 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το περασμένο έτος σε επίπεδο χαμηλότερο του 5 τοις εκατό το 2012. "Θα δούμε. Θα μπορούσε να υπάρξει ανάγκη για επιπλέον (λιτότητας) μέτρα», δήλωσε ο κ.Καψής.
Ένας άλλος τομέας ανησυχίας για την ΕΕ είναι οι προσπάθειες της Ελλάδας για την καταπολέμηση της εκτεταμένης διαφθοράς και της φοροδιαφυγής - ανησυχίες πού είναι πιθανό να αυξηθούν μετά την αποτυχία συλλογής 15 εκατομμυρίων ευρώ  προστίμων λαθρεμπορίου πετραιλεου΄
.
Αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου Στοιχηματίζουν κατά του ευρώ

 Εν τω μεταξύ, παρά την ηρεμία κατά τη διάρκεια των διακοπών, οι επενδυτές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το 2012 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για το ευρώ. Σύμφωνα με έκθεση της Financial Times, τα hedge funds στοιχηματίζουν εις βάρος του Ευρωπαϊκού κοινού νομίσματος σε μεγαλύτερο βαθμό από ποτέ άλλοτε. Επικαλούμενη στοιχεία από την επιτροπή της Commodity Futures Trading πού εδρεύει στις Η.Π.Α, η εφημερίδα γράφει ότι την τελευταία εβδομάδα του 2011 εμφανίστηκε αριθμός ρεκόρ στοιχημάτων για την πτώση του ευρώ..
Παρόμοια στοιχήματα απέτυχαν  να πληρωθούν την περασμένη χρονιά γιατί το νόμισμα παρέμεινε εκπληκτικά ισχυρό, παρά την κρίση του χρέους που μαίνεται.. Στο το τέλος του 2011, ωστόσο, το ευρώ υποχώρησε έναντι τόσο του δολαρίου όσο και του γιεν και τελείωσε το έτος ως το χειρότερο σε απόδοση σημαντικό νόμισμα στον κόσμο.

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

Η Επιστροφή στη Δραχμή ειναι η Καλλίτερη Λύση.

Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί κατέβηκαν σε απεργία στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα για να διαμαρτυρηθούν για προγραμματισμένες περικοπές δαπανών. Aυτοί  είναι έξω φρενών, γιατί μπορεί να επωμιστούν ένα μέρος του βάρους των μέτρων λιτότητας που εφαρμόζονται για να ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις για την εκ νέου δανειοδότηση της χώρας από  την Ευρωπαϊκή Ένωση ( ΕΕ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ( ΔΝΤ ).

Εάν αυτή η κοινωνική ομάδα που αγωνίζεται για τα δικά της συμφέροντα ικανοποιηθεί και η Ελλάδα χάσει το δάνειο διάσωσης των 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, η χώρα μπορεί να χρεοκοπήσει τον ερχόμενο Μάρτιο. Οι Έλληνες τότε δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να αποχωρήσουν από την Ευρωζώνη και αυτό μπορεί να είναι και το καλλίτερο.

Αργότερα αυτόν το μήνα, επιθεωρητές από την ΕΕ , το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έλθουν στην Αθήνα για να αποφασίσουν αν έχουν ληφθεί όλα τα προβλεπόμενα μέτρα λιτότητας για να εγκρίνουν το νέο δάνειο διάσωσης. Μεταξύ των προτάσεων που έχουν ξεσηκώσει την κατακραυγή είναι η κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού (Ναι, οι Έλληνες πληρώνονται για α 14 μήνες εργασίας κάθε χρόνο). Η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει δραστικά το έλλειμμα του προϋπολογισμού της, και οι ιδιώτες ομολογιούχοι πρέπει να αποδεχθούν μια μείωση έως και 50 τοις εκατό στην ονομαστική αξία του χρέους που κατέχουν, αν και οι διαπραγματεύσεις ομολόγων 'εχουν σταματήσει για κάποιο χρονικό διάστημα. Η  Ελλάδα έχει $ 14 δισεκατομμύρια σε ομόλογα με ημερομηνία λήξης τον Μάρτιο 20, και η χώρα δεν μπορεί να τηρήσει την υποχρέωση αυτή, χωρίς την διαγραφή μέρους του χρέους της και ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης. Ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης παραδέχτηκε ότι η χώρα θα εγκαταλείψει την Ευρωζώνη εάν δεν υπάρξει δεύτερο πακέτο διάσωσης.

Τα πρώτο πακέτο των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ έχει βοηθήσει την Ελλάδα, μέχρι στιγμής, να επιπλεύσει, αλλά η Αθήνα δεν είναι πιο κοντά στην  λύση του προβλήματος του χρέους της,. συσσωρεύεται δε ακόμα περισσότερο χρέος που κάνει τα πράγματα χειρότερα. Το γεγονός είναι  ότι η Ελλάδα  ποτέ δεν τήρησε τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το κόστος της Ελληνικής κακοδιαχείρισης έχει περάσει όχι μόνο στους φορολογούμενους των πλουσίων χωρών, όπως της Γερμανία αλλά και σε αυτών των πτωχών. όπως της Σλοβακίας.

Το σωστό πράγμα για την Ελλάδα είναι  να εγκαταλείψει το ευρώ, ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στη δραχμή. Αυτή η κίνηση θα επιτρέψει στην Ελλάδα να υποτιμήσει το νόμισμά της για να ευθυγραμμιστεί με την πραγματική αξία της αγοράς της, και θα συμβάλει στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας στην  σημαντική βιομηχανία της - τον τουρισμό - κάνοντας τις επισκέψεις στη χώρα φθηνότερες. Αυτός είναι ο δρόμος προς την ανάπτυξη.
Δεν υπάρχει νομικό κώλυμα  εξόδου της Ελλάδος από την Ευρωζώνη . Το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας  καθορίζει τη διαδικασία με την οποία ένα κράτος μέλος μπορεί να αποχωρήσει. Μια ομαλή έξοδος είναι προτιμότερη από αυτή την κατάσταση της αβεβαιότητας. και των προσωρινών και  βραχυπρόθεσμων λύσεων.
Η ΕΕ  θα ήταν καλύτερα να αφήσει την Ελλάδα να φύγει από την Ευρωζώνη για να μπορεί  να επικεντρωθεί στα μεγαλύτερα προβλήματα της,όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία.

Nita Ghei The Washington Times

EΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ!!!!!


Γ. Προβόπουλος: Η δραχμή θα ήταν κόλαση
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος προειδοποιεί για σοβαρές ελλείψεις σε βασικά είδη και υποτίμηση έως 70%

Συνέντευξη στον Αλεξη Παπαχελα
Με αληθινή κόλαση θα ισοδυναμούσε μια επιστροφή της χώρας στη δραχμή. Στη συνέντευξη που ακολουθεί (*), ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργος Προβόπουλος είναι ξεκάθαρος. Και προειδοποιεί: «Σε τέτοιες «ανώμαλες» καταστάσεις, αυτοί που κυρίως χάνουν είναι οι πολλοί και οι αδύνατοι. Αυτοί που θα επωφεληθούν, όπως άλλωστε συνέβη και στο παρελθόν σε έκτακτες καταστάσεις, θα είναι οι λίγοι επιτήδειοι».
Και προκειμένου να υπάρχει μια πρακτική διάσταση της επόμενης μέρας από τη φυγή από το ευρώ, ο κ. Προβόπουλος δεν διστάζει να προβλέψει «σοβαρές ελλείψεις σε αρκετά βασικά είδη» και να κάνει λόγο για «τα σχολεία, τα νοσοκομεία και γενικά τις δημόσιες υπηρεσίες, που θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στη λειτουργία τους», ενώ «ελλείψει καυσίμων, ο στρατός και η αστυνομία δεν θα μπορούν να κινούν τα οχήματα». Εικόνες που «οδηγούν» σε επάνοδο στη δεκαετία του '50, όπως λέει. Κι όλα αυτά, με ένα νέο νόμισμα που θα υποτιμηθεί σημαντικά, ενδεχομένως έως και 60% - 70%.
Η μεταβατική περίοδος
- Ενα πράγμα που τρομάζει είναι ότι σοβαροί οικονομολόγοι αρχίζουν να λένε ότι ενδεχομένως η χώρα, το πολιτικό της σύστημα, η κοινωνία, τα media, ο επιχειρηματικός κόσμος να μη σηκώνουν αυτό που χρειάζεται να γίνει για να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ και μπορεί μια λύση να είναι να πάμε στη δραχμή. Πιστεύετε σε αυτήν την άποψη;
- Θα πρέπει να βοηθήσουμε να κατανοήσει ο απλός άνθρωπος, που δεν είναι ειδήμων, ότι τυχόν επιστροφή στη δραχμή θα ισοδυναμούσε, τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια, με αληθινή κόλαση.
- Οταν λέτε αληθινή κόλαση;
- Επιστροφή στη δραχμή σημαίνει ότι στη μεταβατική περίοδο, μέχρι δηλαδή να κυκλοφορήσουν σε φυσική μορφή τα νέα χαρτονομίσματα, δεν θα υπάρχουν πρακτικώς δραχμές παρά μόνον σε λογιστική μορφή. Δηλαδή, μόνο οι συναλλαγές μέσω τραπεζικών λογαριασμών θα μπορούν να γίνουν σε δραχμές. Θα υπάρχει, πάντως, ακόμη το παλαιό νόμισμα, το ευρώ. Το ευρώ, όμως, στο νέο περιβάλλον θα είναι το «σκληρό» νόμισμα και γι' αυτό σύντομα θα αποτραβηχθεί. Διότι όποιος έχει χαρτονομίσματα ευρώ θα θέλει να τα κρατήσει στην άκρη ως μέσον αποθησαυρισμού και διαφύλαξης της αξίας της περιουσίας του. Ετσι λοιπόν θα φθάσουμε μοιραία σε καθεστώς αντιπραγματισμού. Δίνει π.χ. κάποιος ένα κιλό λάδι για να πάρει τρία κιλά αλεύρι. Δεδομένου ότι η χώρα μας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές, για την πραγματοποίηση των οποίων θα απαιτείται, βεβαίως, συνάλλαγμα και όχι δραχμές, θα παρουσιαστούν σημαντικές ελλείψεις. Ελλείψεις π.χ. σε καύσιμα, σε πρώτες ύλες, ακόμη και σε αγροτικά προϊόντα, διότι εξαιτίας της αδύναμης ανταγωνιστικότητας της χώρας, ακόμη και τα τρόφιμα είναι σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενα. Θα υπάρξουν, επομένως, σοβαρές ελλείψεις σε αρκετά βασικά είδη. Τα σχολεία, τα νοσοκομεία και γενικά οι δημόσιες υπηρεσίες θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στη λειτουργία τους. Ελλείψει καυσίμων, ο στρατός και η αστυνομία δεν θα μπορούν να κινούν τα οχήματα. Μετά την πάροδο αρκετού χρόνου τα πράγματα θα έρθουν, βεβαίως, σε κάποια καλύτερη ισορροπία, όμως στην πρώτη μεταβατική περίοδο θα βιώσουμε ένα εφιαλτικό σενάριο. Γι' αυτό ακριβώς περιγράφω κάποιες ζοφερές καταστάσεις, ώστε να κατανοήσει ο κόσμος τι πιθανότατα θα μπορούσε να συμβεί. Και δεν αναφέρομαι εδώ σε πιθανές κοινωνικές εκρήξεις, που θα ήταν αναμενόμενες σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Κάποιοι άνθρωποι και μάλιστα καλοπροαίρετοι πιστεύουν αφελώς ότι επιστροφή στη δραχμή σημαίνει πως γυρίζουμε περίπου στο 2000, δηλαδή στο χρονικό σημείο λίγο πριν να μπούμε στη Ζώνη του Ευρώ. Και θυμούνται ότι την περίοδο εκείνη περνούσαν αρκετά καλά, άρα θεωρούν ότι δεν θα ήταν πρόβλημα η επιστροφή στη δραχμή. Ομως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Για τους λόγους που ανέφερα, επιστροφή στη δραχμή σημαίνει επιστροφή της χώρας δεκαετίες πίσω.
- Να σας ρωτήσω για να το καταλάβει όμως και ο κόσμος. Πόσο καιρό και τι προσπάθεια θα χρειαστεί για να πάμε στη δραχμή; Μερικοί πιστεύουν ότι μπορείτε εσείς να πατήσετε ένα κουμπί ένα βράδυ και η χώρα να πάει στη δραχμή πάρα πολύ απλά. Γίνεται αυτό;
- Αυτό είναι λάθος. Για να κυκλοφορήσουν στην αγορά τα νέα χαρτονομίσματα, το διάστημα που απαιτείται είναι μεγάλο. Να σας θυμίσω ενδεικτικά ότι η επιχείρηση σχεδιασμού, εκτύπωσης και κυκλοφορίας του ευρώ κράτησε πάνω από δυόμισι χρόνια, όντας μάλιστα συντονισμένη από τους αρμόδιους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Γι' αυτό λοιπόν εξήγησα ότι στο μεταβατικό αυτό διάστημα, η αγορά θα πρέπει να λειτουργήσει είτε με τα ταχέως αποσυρόμενα ευρώ είτε στη βάση αντιπραγματισμού, δηλαδή στη βάση της ανταλλαγής είδους με είδος. Και γι' αυτό ακριβώς υποστήριξα ότι επιστροφή στη δραχμή θα ισοδυναμεί, στην πρώτη κρίσιμη φάση, με επάνοδο στη δεκαετία του '50.
- Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι ενδεχομένως, επειδή έχουν χάσει πολλά και δεν μπορούν να χάσουν τίποτε άλλο πηγαίνοντας στη δραχμή, μπορεί αυτό να το θεωρούν μια λύτρωση. Ποιος θα κερδίσει πηγαίνοντας στη δραχμή; Οι αδύναμοι ή αυτοί οι οποίοι είναι πιο ισχυροί να το πω έτσι;
- Σε τέτοιες «ανώμαλες» καταστάσεις, αυτοί που κυρίως χάνουν είναι οι πολλοί και οι αδύνατοι. Αυτοί που θα επωφεληθούν, όπως άλλωστε συνέβη και στο παρελθόν σε έκτακτες καταστάσεις, θα είναι οι λίγοι επιτήδειοι. Σίγουρα στο σύνολό της η χώρα θα ζημιωθεί και μάλιστα βαριά.
Αφόρητες συνθήκες
- Θα μου εξηγήσετε αυτό το επιχείρημα, ότι οι αδύναμοι θα γίνουν ακόμη πιο αδύναμοι; Οτι θα παίρνουν ακόμη λιγότερα, δηλαδή.
- Οπως σας έλεγα, ένα μεγάλο τμήμα του διοικητικού μηχανισμού, π.χ. σχολεία, νοσοκομεία, αστυνομία, στρατός κ.λπ., θα υπολειτουργεί. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες θα γίνουν αφόρητες. Το βιοτικό επίπεδο θα κάνει «βουτιά». Το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί σημαντικά, ενδεχομένως έως και 60% - 70%. Στη συνέχεια θα υπάρξει, βεβαίως, κάποια εξισορρόπηση, όμως το οικονομικό και κοινωνικό κόστος της μεταβατικής περιόδου θα είναι τεράστιο. Αλλά και αυτό που αποκάλεσα εξισορρόπηση θα έρθει ύστερα από απανωτές υποτιμήσεις, υπερπληθωρισμό, υψηλά δανειστικά επιτόκια και μεγάλες δυσκολίες προσαρμογής. Πρόοδος δεκαετιών θα πάει άσκοπα χαμένη. Γι' αυτό δεν πιστεύω ότι οι Ελληνες θα ήθελαν να βιώσουμε ένα τέτοιο εφιαλτικό σενάριο, που θα εγκυμονούσε επιπλέον και τεράστιους κινδύνους για την εξωτερική ασφάλεια και τη θέση της χώρας μας. Πιστεύω ότι κάνουν μεγάλο λάθος αυτοί που υποστηρίζουν την επιστροφή στη δραχμή. Είμαι βέβαιος ότι οι πολίτες αυτής της χώρας δεν θα επιτρέψουν την επιστροφή στο μακρινό παρελθόν. Θα συστρατευθούν στον εθνικό αγώνα να γυρίσουμε το ταχύτερο δυνατόν σε τροχιά οικονομικής και κοινωνικής προόδου, εντός της Ζώνης του Ευρώ, διασφαλίζοντας ό,τι θετικό έχουμε πετύχει μέχρι σήμερα, διδασκόμενοι όμως και από λάθη που μας έφεραν στη σημερινή δυσχερή κατάσταση, λάθη που οφείλουμε οι ίδιοι να διορθώσουμε.
* Πρόκειται για απόσπασμα της συνέντευξης του κ. Γιώργου Προβόπουλου, η οποία θα προβληθεί σύντομα στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, στο πλαίσιο ειδικού αφιερώματος των «Νέων Φακέλων» για το «Πώς η Ελλάδα έφτασε στο Μνημόνιο».
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο Ηθικός Κίνδυνος στην Ελλάδα


Προφανώς υπάρχει ένας Θεός και αυτός είναι Έλληνας, έτσι τουλάχιστον φαίνεται να πιστεύουν μερικοί άνθρωποι στην Ελλάδα. Μία από τις αποδείξεις της ύπαρξής του, είναι το γεγονός ότι οι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες έχουν την πολυτέλεια να παίζουν ευκαιριακά παιχνίδια - και εντούτοις η κόλαση δεν έχει ακόμα ξεσπάσει. 

Παρά τη χαμηλή ποιότητα της ελληνικής πολιτικής τάξης (συντηρητική, οικονομικά αδαής, λαϊκίστικη και κοντόφθαλμη), η Ελλάδα είχε την τύχη να κυβερνηθεί, κατά τη διάρκεια της ταραχώδους ιστορίας της, από τρεις τουλάχιστον μεγάλους ηγέτες που εξασφάλισαν την θέση της Ελλάδος  στον δυτικό κόσμο. Ένας από αυτούς, ο Κ. Καραμανλής ο πρεσβύτερος, κατάφερε να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να δεχθούν Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το 1981, επτά χρόνια μετά την πτώση της στρατιωτικής χούντας.
Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή. Μία από τις βασικές διαφορές είναι ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ.Η Ελλάδα, όμως, έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να μεταμορφωθεί σε μια σύγχρονη καπιταλιστική οικονομία. Αντίθετα, μετά την ένταξη στην ΕΟΚ, το πάρτι άρχισε.

Το ελληνικό New Deal δεν βασίστηκε στην αναδιανομή του πλούτου που δημιουργείται από την αγορά, δεδομένου ότι η αγορά στην Ελλάδα υπόκειται σε αυστηρές ρυθμίσεις: είναι ένας παράδεισος για ολιγοπώλια, κλειστά επαγγέλματα και οι ομάδες πίεσης, όπου η φοροδιαφυγή είναι κοινωνικά αποδεκτή και πολιτικά δικαιολογημένη. Επιθετικές ομάδες πίεσης στην Ελλάδα (συνδικάτα, κρατικές υπηρεσίες, τα καρτέλ, κλειστά επαγγέλματα, κ.λπ.) πήραν (άρπαξαν) μεγάλο μέρος των εισερχομένων κοινοτικών κονδυλίων και του κυβερνητικού δανεισμού από τις διεθνής αγορές.

Ο συνδυασμός διαφθοράς, κερδοσκοπισμού και πολιτικού οπορτουνισμού, οδήγησε στην τέλεια καταιγίδα. Η Ελλάδα όμως είναι τυχερή. Η περίπτωση της Αργεντινής (η οποία περιελάμβανε μια χρονική περίοδο, που πάνω από το 25 τοις εκατό των Αργεντινών ζούσαν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας), είναι εκτός συζήτησης για ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα κάνουν τα πάντα για να σώσουν την Ελλάδα, προκειμένου να αποφευχθούν οι ολέθριες συνέπειες μιας ελληνικής χρεοκοπίας για την παγκόσμια οικονομία.
Επιπλέον, μια έξοδο από το ευρώ θα είναι καταστροφική τόσο για την Ελλάδα όσο και για τη ζώνη του ευρώ. Η προτιμησιακή μεταχείριση της Ελλάδας από το ΔΝΤ, η προσοχή του Ομπάμα και το άγχος της Γερμανίας είναι ενδεικτικό. Ωστόσο, η αντίληψη ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει Αργεντινή έχει προκαλέσει μια επικίνδυνη ηθική συμπεριφορά στην Ελλάδα, η οποία έχει επιδεινώσει  την κρίση. Ας προσευχηθούμε λοιπόν!!!!

Αρθρο του Κ. Αριστείδη Ν, Χατζή* στούς New York Times.

*Αριστείδης Ν. Χατζής είναι αναπληρωτής καθηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου και της θεωρίας των θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.


Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012

ΠΟΛΙΤΚΕΣ ΧΟΥΝΤΕΣ

Χρησιμοποιώντας τον εκβιασμό της χρεοκοπίας και του φόβου του χάους, δύο πρώην τραπεζίτες, οι κκ. Λουκάς Παπαδήμος και Μάριος Μόντι ανέλαβαν την εξουσία στην Αθήνα και στην Ρώμη. Οι παραπάνω δεν είναι απολιτικοί τεχνοκράτες όπως λέγεται, αλλά άνθρωποι της Διεθνούς Δεξιάς και μέλη της Τριμερούς Επιτροπής, γνωστή για την απέχθεια της στην υπερβολική δημοκρατία των  Δυτικών κοινωνιών.

Τον περασμένο Νοέμβριο, το Γάλλο-Γερμανικό Διευθυντήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εκδήλωσαν την οργή τους, όταν ο Έλληνας Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ανήγγειλε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αποδοχή των μέτρων λιτότητας στην χώρα του. Σύμφωνα με τους παραπάνω, γνωστοί και ως Τρόικα, το δημοψήφισμα θα έθετε σε κίνδυνο την συμφωνία που αποφασίσθηκε ένα μήνα νωρίτερα (26/27 Οκτ) στην Ευρωπαϊκή διάσκεψη κορυφής και προέβλεπε την σκλήρυνση της οικονομικής πολιτικής που έχει ήδη γονατίσει την Ελληνική οικονομία, Κληθείς ο κ, Παπανδρέου στις Κάννες, κατά την διάρκεια της σύσκεψης των G20 και περιμένοντας στον προθάλαμο της Συνεδρίας, επιπλήχτηκε δημόσια από την κα Μερκελ και τον κ. Σαρκοζύ, παρότι και οι δύο είναι συνυπεύθυνοι για την επιδείνωση της κρίσης στην Ευρωζώνη, και του ζητήθηκε να καταγγείλει το δημοψήφισμα και να παραιτηθεί!!!. Ο διάδοχος του, ο πρώην Υποδιοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας συμπερίλαβε στην κυβέρνηση του, και κόμμα της άκρας δεξιάς χωρίς καμία διαμαρτυρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει την ευημερία, να ενισχύσει την δημοκρατία σε χώρες πού σχετικά πρόσφατα κυβερνήθηκαν από στρατιωτικές διδακτορίες(Ελλάδα. Ισπανία, Πορτογαλία) και να σταματήσει τούς εθνικισμούς, αιτία αιματηρών πολέμων στην  ήπειρο.
Εντούτοις πράττει το ακριβώς αντίθετο, διατηρεί το δημοκρατικό έλλειμμα στους θεσμούς της, αφήνει λαούς, μέλη της Ένωσης βορά των αγορών και ξυπνάει εχθρότητες μεταξύ των λαών της γηραιάς ηπείρου. " Δεν μπορεί να είμαστε σκλάβοι των Γερμανών " λέγει αγανακτισμένα ένας νεαρός Ισπανός, ο οποίος δεν θέλει να εξοριστεί στο Βερολίνο η στο Αμβούργο για να βρει δουλειά. Οι Ιταλοί έχουν προσβληθεί από την αλαζονεία του κ. Σαρκοζύ και μερικοί Έλληνες καταγγέλλουν ότι η χώρα τους βρίσκεται υπό κατοχή και εμφανίζονται αφίσες με καρικατούρες της κα.Μερκελ ως ΝΑΖΙ.

Στους λαούς που μαρτυρούν από τις πολιτικές λιτότητας, η ιστορία της Ευρώπης προσφέρει μια μεγάλη επιλογή ανάλογων αυταρχισμών, Τηρούμενων των αναλογιών, τα γεγονότα του Νοεμβρίου στην Αθήνα μας θυμίζουν  μάλλον,το καλοκαίρι του '68 στην Τσεχοσλοβακία, την " Ομαλοποίηση" στην Πράγα και την εκδίωξη του κομμουνιστή ηγέτη Αλεξάντερ Ντούμπσεκ, Η τρόικα η οποία θέλει να μεταμορφώσει την Ελλάδα σε προτεκτοράτο έπαιξε τον ίδιο ρόλο που έπαιξε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας στην Πράγα και ο Παπανδρέου όπως και ο Ντούμπσεκ δεν τόλμησε να αντιδράσει. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις επιβάλλεται ένα δόγμα " περιορισμενηςκυριαρχίας" όπου οι Οίκοι Αξιολόγησης (Δανιστές) επιβάλλουν στην Ελλάδα την πολιτική τους όπως ακριβώς έκαναν τα Σοβιετικά άρματα  στην Πράγα.

Serge Halimi ( Le Monte Deplomatique)

Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

NΑΟΜΙ ΚΛΑΙΝ:ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ ΣΤΟΝ ΜΙΛΤΟΝ ΦΡΙΝΤΜΑΝ (ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΛΗΤΕΙΑ)



Απο το βιβλιο της Ναομι Κλαιν,μια συντομη αναλυση του πως εξελιχθηκε το πραγμα απο την εποχη του Ανταμ Σμιθ,στη σημερινη επικρατηση παγκοσμιως της σχολης του Σικαγο,αυτης της νεοφιλελευθερης ασυδοσιας,αυτου του οικονομικου μιλιταρισμου που εχει εξοντωσει τις χωρες του πλανητη, μεσω πλασματικων χρεων και υποταγμενων κυβερνησεων.
Σε ολο το βιβλιο η Ναομι Κλαιν εξηγει το συγχρονο παγκοσμιο πολιτικο-οικονομικο status quo.Πως επικρατησε η νεοφιλελευθερη σκεψη της σχολης του Σικαγο του Φριντμαν και πως καταφερε να παραμερισει σιγα σιγα τις κευνσιανες πολιτικες και το κρατος Προνοιας που ανοικοδομηθηκε μεσα απο τα συντριμμια της κρισης του 1929(Ρουζβελτ και New Deal)
Αυτο μας φερνει μπροστα στο ερωτημα:Υπαρχει ο "Καπιταλισμος με Ανθρωπινο Προσωπο;"
Παρουσια του αντιπαλου δεους του Κομμουνισμου,ναι,υπηρχε.Τωρα ομως που επηλθε το "ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ" κ επικρατησε παντου το νεοφιλευθερο-καπιταλιστικο Ιδεωδες,ο Καπιταλισμος ριχνει τις μασκες του κ αποκαλυπτει το αποκρουστικο του προσωπο
(αλλα αυτο θα ειναι το θεμα αλλης αναρτησης..)

"Το κινημα που εγκαινιασε ο Μιλτον Φριντμαν τη δεκαετια του 1950 μπορει να κατανοηθει καλυτερα ως μια προσπαθεια του πολυεθνικου κεφαλαιου να κατακτηθουν εξαιρετικα κερδοφορα νεα εδαφη οπου δεν υπαρχει νομος,ενα εγχειρημα που ειχε εγκωμιασει ο Ανταμ Σμιθ,ο ιδεολογικος προγονος των σημερινων νεοφιλελευθερων,αλλα με μια διαφορα:Καθως δεν υπηρχαν πλεον τα "αγρια και βαρβαρα εθνη" για τα οποια ειχε μιλησει ο Ανταμ Σμιθ,οπου δεν ισχυε η δυτικη νομοθεσια,το κινημα του Μιλτον Φριντμαν επεδιωξε με συστηματικο τροπο να καταργησει τη νομοθεσια και τις ρυθμισεις στα σημερινα κρατη,ωστε να αναδημιουργησει την κατασταση ανομιας που υπηρχε παλαιοτερα.
Και ενω οι αποικιοκρατες της εποχης του Ανταμ Σμιθ πλουτισαν αποκτωντας "ακαλλιεργητες γαιες" με ενα "ασημαντο αντιτιμο",οι σημερινες πολυεθνικες βλεπουν τα κρατικα προγραμματα,τα δημοσια περιουσιακα στοιχεια και ο,τιδηποτε δε θα πρεπε να ειναι προς πωληση ως το νεο εδαφος που πρεπει να κατακτησουν:τα ταχυδρομεια,τα εθνικα παρκα,τα σχολεια,την κοινωνικη ασφαλιση,την αρωγη για φυσικες καταστροφες και ο,τιδηποτε αλλο εποπτευεται απο την δημοσια διοικηση*
(*Αdam Smith,THE WEALTH OF NATIONS,επιμ:Εdwin Cannan,Νεα Υορκη,Modern Library,1937,σ.532)

Για τη σχολη του Σικαγο,τα κρατη ειναι οι νεες αποικιες τις οποιες οι εταιρειες πρεπει να λεηλατησουν με την ιδια ανηλεη αποφασιστικοτητα και ενεργητικοτητα που επεδειξαν οι κονκισταδοροι οταν μετεφεραν στην Ισπανια το χρυσο και ασημι των Ανδεων.Ενω ο Ανταμ Σμιθ εβλεπε γονιμα λειβαδια τα οποια θα μπορουσαν να μετατραπουν σε επικερδη αγροκτηματα,η Γουολ Στριτ βλεπει "χρυσες ευκαιριες" στο τηλεφωνικο δικτυο της Χιλης,στην αεροπορικη εταιρεια της Αργεντινης,στη πετρελαιακη βιομηχανια της Ρωσιας,στο συστημα υδρευσης της Βολιβιας,στις δημοσιες ραδιοσυχνοτητες των Ηνωμενων Πολιτειων,στα εργοστασια της Πολωνιας-ολα οικοδομημενα με δημοσιο χρημα,για να ξεπουληθουν στη συνεχεια για ενα ασημαντο αντιτιμο*
(*Θελω να ευχαριστησω τον David Harvey για τις πληροφοριες του σχετικα με αυτη την αναλυση.David Harvey,A BRIEF HISTORY OF NEOLIBERALISM,Νεα Υορκη,Oxford University press,2005)
Eπιπλεον,υπαρχουν οι ευκαιριες πλουτισμου που δημιουργουνται με τον εξαναγκασμο των κρατων να προστατευουν με πατεντες και να βαζουν τιμη πωλησης σε μορφες ζωης και σε φυσικους πορους που ουδεποτε μεχρι σημερα ειχαν θεωρηθει εμπορευσιμα:σπορους,γονιδια,το διοξειδιο του ανθρακα στην ατμοσφαιρα.Αναζητωντας αοκνα νεα κερδοφορα εδαφη στο δημοσιο τομεα,οι οικονομολογοι της Σχολης του Σικαγο μοιαζουν με τους χαρτογραφους της εποχης της αποικιοκρατιας που εντοπιζουν νεες υδατινες οδους στον Αμαζονιο και σημαδευουν την τοποθεσια ενος ναου των Ινκας οπου υπαρχουν κρυμμενα αποθεματα χρυσου.

Η διαφθορα ειναι ενα χαρακτηριστικο γνωρισμα της σημερινης καταστασης νεων εδαφων,οπως ηταν και κατα την εποχη του αποικιοκρατικου "πυρετου του χρυσου".Καθως οι πιο σημαντικες συμφωνιες ιδιωτικοποιησεων υπογραφονται παντα εν μεσω οικονομικων η πολιτικων κρισεων,δεν υπαρχει ποτε μια σαφης νομοθεσια η ενα αποτελεσματικο ρυθμιστικο πλαισιο-η περιρρεουσα ατμοσφαιρα ειναι χαοτικη,οι τιμες ειναι ρευστες,οι συνειδησεις των πολιτικων ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ.
Αυτο που ζουμε εδω και 3 δεκαετιες ειναι η διαρκης επεκταση του καπιταλισμου,με τα συνορα των εδαφων που κατακτα να επεκτεινονται επειτα απο καθε κριση και να μετακινουνται προς τα εμπρος μολις αποκαθισταται η εννομη τάξη.

ΜΙΛΤΟΝ ΦΡΙΝΤΜΑΝ (MILTON FRIEDMAN)

Μίλτον Φρίντμαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Μίλτον Φρίντμαν Nobel prize medal.svg
Portrait of Milton Friedman.jpg
Ο Μίλτον Φρίντμαν
Γέννηση31 Ιουλίου 1912
Νέα Υόρκη ΗΠΑ
Θάνατος16 Νοεμβρίου 2006 (94 ετών)
Σαν Φρανσίσκο, ΗΠΑ
Ιδιότηταοικονομολόγος
Ο Μίλτον Φρίντμαν (31 Ιουλίου 1912 - 16 Νοεμβρίου 2006), ήταν ένας επιφανής Αμερικανός οικονομολόγος, νομπελίστας, ουγγαροεβραϊκής καταγωγής, ηγετικό στέλεχος της Σχολής του Σικάγου και των μονεταριστών, υπέρμαχος του φιλελευθερισμού.
Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας. Ο Φρίντμαν και ο Τζων Κέυνς ήταν δύο από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα.

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

Βιογραφία [Επεξεργασία]

Γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη από εργατική οικογένεια Ουγγροεβραίων μεταναστών από το Μπερεγκέσας (Μπερεχόβε σήμερα, στην Ουκρανία). Ο Φρίντμαν μεγάλωσε στο Ρόουεη, Νιού Τζέρσεϊ και σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Ράτζερς, (Rutgers), (Μπάτσελορ, 1932) και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου (Μάστερ, 1933), ενώ το διδακτορικό του έλαβε από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1946.
Είχε μεγάλες επιρροές από τον Τζέηκομπ Βάινερ, τον Φρανκ Νάιτ και τον Χένρυ Σίμονς. Δεν μπόρεσε να βρει ακαδημαϊκή απασχόληση, οπότε το να εργαστεί για το Νιου Ντηλ ήταν μια επιλογή. Συμφώνησε με πολλά πρώιμα μέτρα του Νιου Ντηλ ως απαραίτητες απαντήσεις σε μια μεγάλη κρίση, ειδικά με τις υπηρεσίες παροχής εργασίας όπως WPA, CCC, and PWA. Δεν συμφώνησε όμως με τα αγροτικά προγράμματα NRA και AAA, γιατί προσπαθούσαν να ελέγξουν τις τιμές.
Τα τέλη του '30 και πάλι στο '41-'43 εργάστηκε για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ως σύμβουλος ανώτερων στελεχών του Υπουργείου Οικονομικών. Ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών το 1942 συνέστησε μια κεϊνσιανή πολιτική φορολογίας και πραγματικά βοήθησε στην κατασκευή του συστήματος φορολόγησης διά της παρακράτησης από τη μισθοδοσία. Στην αυτοβιογραφία του σχολιάζει ότι ήταν πλήρως κεϊνσιανός εκείνη την εποχή. Έως το 2006 όμως φαίνεται να άλλαξε γνώμη καθώς είπε: "Ξέρετε, είναι μυστήριο γιατί μερικοί νομίζουν ότι οι πολιτικές του Ρούζβελτ μάς έβγαλαν από την Κρίση. Το πρόβλημα ήταν ότι είχαμε αχρησιμοποίητες μηχανές και ανθρώπους. Πώς τους φέρνεις μαζί δημιουργώντας βιομηχανικά καρτέλ και διατηρώντας τις τιμές και τους μισθούς ψηλά;"
Έως τα τέλη του '40, ασχολήθηκε κυρίως με στατιστικά θέματα στην έρευνά του, όπως φαίνεται στη διδακτορική διατριβή του Income from Independent Professional Practice η οποία δημοσιεύτηκε με συνσυγγραφέα και σύμβουλο τον Σίμον Κούζνετς (1945).
Πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Κολούμπια το 1946. Έγινε κατόπιν Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου από το 1946 έως το 1976, όπου και συνέβαλε στη δημιουργία μιας στενής κοινότητας διανοουμένων που παρήγαγε αρκετά βραβεία Νόμπελ, γνωστής και ως "Σχολή του Σικάγου" (Chicago School). Η Σχολή του Σικάγου, η οποία χαρακτηριζόταν από ακραίο οικονομικό φιλελευθερισμό, είχε μεγάλη επιρροή στα οικονομικά και στο Δίκαιο Κατά των Περιορισμών του Ανταγωνισμού. Η πρώτη χώρα στην οποία εφαρμόστηκαν οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις της Σχολής του Σικάγου ήταν η Χιλή, με την ανατροπή της εκλεγμένης σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Σαλβαδόρ Αλλιέντε και την επιβολή της στυγνής δικτατορίας του Α. Πινοσέτ το 1973. Η απήχησή δε αυτής της σχολής στη συντηρητική πολιτική παράταξη έφτασε στο απόγειό της επί προεδρίας Ρόναλντ Ρήγκαν και πρωθυπουργίας Μάργκαρετ Θάτσερ[1]. Κύρια πιστεύω της ήταν η απόλυτη εμπιστοσύνη στην ικανότητα αυτορρύθμισης της αγοράς και η δυσπιστία σε κάθε μορφής κρατικό παρεμβατισμό. Από το 1977 ο Φρίντμαν σχετιζόταν με το Ινστιτούτο Χούβερ (Hoover Institution) στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.
Ο γιος του Φρίντμαν είναι ο επίσης οικονομολόγος Ντέηβιντ Φρίντμαν.
Ο Μίλτον Φρίντμαν πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 94 ετών, στις 16 Νοεμβρίου 2006, στο Σαν Φρανσίσκο

KARL MARX, (1818-1883)

Karl Marx, 1818-1883

marx-bio.jpg (9551 bytes)The worker becomes all the poorer the more wealth he produces, the more his production increases in power and range. The worker becomes an ever cheaper commodity the more commodities he creates. With the increasing value of the world of things proceeds in direct proportion to the devaluation of the world of men. Labour produces not only commodities; it produces itself and the worker as a commodity -- and does so in the proportion in which it produces commodities generally.
Marx, Economic and Philosophic Manuscripts (1844)
The philosopher, social scientist, historian and revolutionary, Karl Marx, is without a doubt the most influential socialist thinker to emerge in the 19th century. Although he was largely ignored by scholars in his own lifetime, his social, economic and political ideas gained rapid acceptance in the socialist movement after his death in 1883. Until quite recently almost half the population of the world lived under regimes that claim to be Marxist. This very success, however, has meant that the original ideas of Marx have often been modified and his meanings adapted to a great variety of political circumstances. In addition, the fact that Marx delayed publication of many of his writings meant that is been only recently that scholars had the opportunity to appreciate Marx's intellectual stature.
Jenny von Westphalen, 1850sKarl Heinrich Marx was born into a comfortable middle-class home in Trier on the river Moselle in Germany on May 5, 1818. He came from a long line of rabbis on both sides of his family and his father, a man who knew Voltaire and Lessing by heart, had agreed to baptism as a Protestant so that he would not lose his job as one of the most respected lawyers in Trier. At the age of seventeen, Marx enrolled in the Faculty of Law at the University of Bonn. At Bonn he became engaged to Jenny von Westphalen, the daughter of Baron von Westphalen , a prominent member of Trier society, and man responsible for interesting Marx in Romantic literature and Saint-Simonian politics. The following year Marx's father sent him to the more serious University of Berlin where he remained four years, at which time he abandoned his romanticism for the Hegelianism which ruled in Berlin at the time.
Marx became a member of the Young Hegelian movement. This group, which included the theologians Bruno Bauer and David Friedrich Strauss, produced a radical critique of Christianity and, by implication, the liberal opposition to the Prussian autocracy. Finding a university career closed by the Prussian government, Marx moved into journalism and, in October 1842, became editor, in Cologne, of the influential Rheinische Zeitung, a liberal newspaper backed by industrialists. Marx's articles, particularly those on economic questions, forced the Prussian government to close the paper. Marx then emigrated to France.
Friedrich Engels, 1820-1895Arriving in Paris at the end of 1843, Marx rapidly made contact with organized groups of émigr?German workers and with various sects of French socialists. He also edited the short-lived Deutsch-Französische Jahrbücher which was intended to bridge French socialism and the German radical Hegelians. During his first few months in Paris, Marx became a communist and set down his views in a series of writings known as the Economic and Philosophical Manuscripts (1844), which remained unpublished until the 1930s. In the Manuscripts, Marx outlined a humanist conception of communism, influenced by the philosophy of Ludwig Feuerbach and based on a contrast between the alienated nature of labor under capitalism and a communist society in which human beings freely developed their nature in cooperative production. It was also in Paris that Marx developed his lifelong partnership with Friedrich Engels (1820-1895).
30 Rue Vanneau, ParisMarx was expelled from Paris at the end of 1844 and with Engels, moved to Brussels where he remained for the next three years, visiting England where Engels' family had cotton spinning interests in Manchester. While in Brussels Marx devoted himself to an intensive study of history and elaborated what came to be known as the materialist conception of history. This he developed in a manuscript (published posthumously as The German Ideology), of which the basic thesis was that "the nature of individuals depends on the material conditions determining their production." Marx traced the history of the various modes of production and predicted the collapse of the present one -- industrial capitalism -- and its replacement by communism.
At the same time Marx was composing The German Ideology, he also wrote a polemic (The Poverty of Philosophy) against the idealistic socialism of P. J. Proudhon (1809-1865). He also joined the Communist League. This was an organization of German émigr?workers with its center in London of which Marx and Engels became the major theoreticians. At a conference of the League in London at the end of 1847 Marx and Engels were commissioned to write a succinct declaration of their position. Scarcely was The Communist Manifesto published than the 1848 wave of revolutions broke out in Europe.
Early in 1848 Marx moved back to Paris when a revolution first broke out and onto Germany where he founded, again in Cologne, the Neue Rheinische Zeitung. The paper supported a radical democratic line against the Prussian autocracy and Marx devoted his main energies to its editorship since the Communist League had been virtually disbanded. Marx's paper was suppressed and he sought refuge in London in May 1849 to begin the "long, sleepless night of exile" that was to last for the rest of his life.
Settling in London, Marx was optimistic about the imminence of a new revolutionary outbreak in Europe. He rejoined the Communist League and wrote two lengthy pamphlets on the 1848 revolution in France and its aftermath, The Class Struggles in France and The 18th Brumaire of Louis Bonaparte. He was soon convinced that "a new revolution is possible only in consequence of a new crisis" and then devoted himself to the study of political economy in order to determine the causes and conditions of this crisis.
28 Dean Street, LondonDuring the first half of the 1850s the Marx family lived in poverty in a three room flat in the Soho quarter of London. Marx and Jenny already had four children and two more were to follow. Of these only three survived. Marx's major source of income at this time was Engels who was trying a steadily increasing income from the family business in Manchester. This was supplemented by weekly articles written as a foreign correspondent for the New York Daily Tribune.
Marx's major work on political economy made slow progress. By 1857 he had produced a gigantic 800 page manuscript on capital, landed property, wage labor, the state, foreign trade and the world market. The Grundrisse (or Outlines) was not published until 1941. In the early 1860s he broke off his work to compose three large volumes, Theories of Surplus Value, which discussed the theoreticians of political economy, particularly Adam Smith and David Ricardo. It was not until 1867 that Marx was able to publish the first results of his work in volume 1 of Capital, a work which analyzed the capitalist process of production. In Capital, Marx elaborated his version of the labor theory value and his conception of surplus value and exploitation which would ultimately lead to a falling rate of profit in the collapse of industrial capitalism. Volumes II and III were finished during the 1860s but Marx worked on the manuscripts for the rest of his life and they were published posthumously by Engels.
Jenny, Laura, Eleanor, Engels and Marx (1864)One reason why Marx was so slow to publish Capital was that he was devoting his time and energy to the First International, to whose General Council he was elected at its inception in 1864. He was particularly active in preparing for the annual Congresses of the International and leading the struggle against the anarchist wing led by Mikhail Bakunin (1814-1876). Although Marx won this contest, the transfer of the seat of the General Council from London to New York in 1872, which Marx supported, led to the decline of the International. The most important political event during the existence of the International was the Paris Commune of 1871 when the citizens of Paris rebelled against their government and held the city for two months. On the bloody suppression of this rebellion, Marx wrote one of his most famous pamphlets, The Civil War in France, an enthusiastic defense of the Commune.
During the last decade of his life, Marx's health declined and he was incapable of sustained effort that had so characterized his previous work. He did manage to comment substantially on contemporary politics, particularly in Germany and Russia. In Germany, he opposed in his Critique of the Gotha Programme, the tendency of his followers Wilhelm Liebknecht (1826-1900) and August Bebel (1840-1913) to compromise with state socialism of Lasalle in the interests of a united socialist party. In his correspondence with Vera Zasulich Marx contemplated the possibility of Russia's bypassing the capitalist stage of development and building communism on the basis of the common ownership of land characteristic of the village mir.
Marx's gravesite, Highgate Cemetary, LondonMarx's health did not improve. He traveled to European spas and even to Algeria in search of recuperation. The deaths of his eldest daughter and his wife clouded the last years of his life. Marx died March 14, 1883 and was buried at Highgate Cemetery in North London. His collaborator and close friend Friedrich Engels delivered the following eulogy three days later:
On the 14th of March, at a quarter to three in the afternoon, the greatest living thinker ceased to think. He had been left alone for scarcely two minutes, and when we came back we found him in his armchair, peacefully gone to sleep -- but for ever.

An immeasurable loss has been sustained both by the militant proletariat of Europe and America, and by historical science, in the death of this man. The gap that has been left by the departure of this mighty spirit will soon enough make itself felt.

Just as Darwin discovered the law of development or organic nature, so Marx discovered the law of development of human history: the simple fact, hitherto concealed by an overgrowth of ideology, that mankind must first of all eat, drink, have shelter and clothing, before it can pursue politics, science, art, religion, etc.; that therefore the production of the immediate material means, and consequently the degree of economic development attained by a given people or during a given epoch, form the foundation upon which the state institutions, the legal conceptions, art, and even the ideas on religion, of the people concerned have been evolved, and in the light of which they must, therefore, be explained, instead of vice versa, as had hitherto been the case.

But that is not all. Marx also discovered the special law of motion governing the present-day capitalist mode of production, and the bourgeois society that this mode of production has created. The discovery of surplus value suddenly threw light on the problem, in trying to solve which all previous investigations, of both bourgeois economists and socialist critics, had been groping in the dark.

Two such discoveries would be enough for one lifetime. Happy the man to whom it is granted to make even one such discovery. But in every single field which Marx investigated -- and he investigated very many fields, none of them superficially -- in every field, even in that of mathematics, he made independent discoveries.

Such was the man of science. But this was not even half the man. Science was for Marx a historically dynamic, revolutionary force. However great the joy with which he welcomed a new discovery in some theoretical science whose practical application perhaps it was as yet quite impossible to envisage, he experienced quite another kind of joy when the discovery involved immediate revolutionary changes in industry, and in historical development in general. For example, he followed closely the development of the discoveries made in the field of electricity and recently those of Marcel Deprez.

For Marx was before all else a revolutionist. His real mission in life was to contribute, in one way or another, to the overthrow of capitalist society and of the state institutions which it had brought into being, to contribute to the liberation of the modern proletariat, which he was the first to make conscious of its own position and its needs, conscious of the conditions of its emancipation. Fighting was his element. And he fought with a passion, a tenacity and a success such as few could rival. His work on the first
Rheinische Zeitung (1842), the Paris Vorwarts (1844), the Deutsche Brusseler Zeitung (1847), the Neue Rheinische Zeitung (1848-49), the New York Tribune (1852-61), and, in addition to these, a host of militant pamphlets, work in organisations in Paris, Brussels and London, and finally, crowning all, the formation of the great International Working Men's Association -- this was indeed an achievement of which its founder might well have been proud even if he had done nothing else.

And, consequently, Marx was the best hated and most calumniated man of his time. Governments, both absolutist and republican, deported him from their territories. Bourgeois, whether conservative or ultra-democratic, vied with one another in heaping slanders upon him. All this he brushed aside as though it were a cobweb, ignoring it, answering only when extreme necessity compelled him. And he died beloved, revered and mourned by millions of revolutionary fellow workers -- from the mines of Siberia to California, in all parts of Europe and America -- and I make bold to say that, though he may have had many opponents, he had hardly one personal enemy.

His name will endure through the ages, and so also will his work.

Marx's contribution to our understanding of society has been enormous. His thought is not the comprehensive system evolved by some of his followers under the name of dialectical materialism. The very dialectical nature of his approach meant that it was usually tentative and open-ended. There was also the tension between Marx the political activist and Marx the student of political economy. Many of his expectations about the future course of the revolutionary movement have, so far, failed to materialize. However, his stress on the economic factor in society and his analysis of the class structure in class conflict have had an enormous influence on history, sociology, and study of human culture.

ΑΔΑΜ ΣΜΙΘ (ADAM SMITH)

Adam Smith "Η Αόρατος Χειρ"
Ο Adam Smith ο πατέρας της σύγχρονης οικονομικής σκέψης γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου 1723 σε μια μικρή πόλη της Σκοτίας, το Κιρκάλντυ. Μετά τη φοίτηση του σε κλασικό σχολείο εγγράφεται το 1723 στο πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Διδάχτηκε ηθική και φιλοσοφία από τον γνωστό διανοούμενο της εποχής Χότσεσον ο οποίος και τον επηρέασε βαθύτατα.
Το 1740 παίρνει υποτροφία για το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου και παραμένει μέχρι το 1746 σπουδάζοντας ξένες γλώσσες και φιλολογία καθώς και φιλοσοφία. Το 1751 αναλαμβάνει ως καθηγητής της Λογικής στο πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και την επόμενη χρονιά παίρνει την έδρα της ηθικής φιλοσοφίας που κατείχε ο παλιός δάσκαλός του Χάτσεσον. Δίδαξε μέχρι το 1746, δημοσιεύοντας το 1759 το πρώτο του πόνημα με Τίτλο "Η Θεωρία των ηθικών συναισθημάτων" που τον έκανε ευρέως γνωστό.
Στο βιβλίο αυτό έθετε το ερώτημα πως είναι δυνατόν οι άνθρωποι, εγωιστές κατά κανόνα, να μπορούν να έχουν ηθικό κριτήρια τη στιγμή που προτάσσουν πάντα το συμφέρον τους. Ταυτόχρονα ο Smith ενδιαφερόταν όλο και πιο πολύ για την Πολιτική Οικονομία. Στη διετή παραμονή του στη Γαλλία (1765-66) γνώρισε αρκετούς διαφωτιστές όπως και τον γιατρό Κενέ που ασχολούνταν με τα οικονομικό.
Ο Adam Smith επηρεασμένος από τις απόψεις του Κενέ επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου άρχισε να επεξεργάζεται το έργο του "Μελέτη για φύση και τις αιτίες του πλούτου των Εθνών" που αποδείχτηκε βιβλίο - θεμέλιο για την οικονομική επιστήμη. Η πρώτη έκδοση έγινε το 1776 και η δεύτερη το 1778. Και οι δύο προκάλεσαν αίσθηση στο ευρύ κοινό και αφορμές για πολλές συζητήσεις.
Οι ιδέες του Smith για την κοινωνία και την οικονομία έμελλαν να επηρεάσουν και να επηρεάζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο ίδιος συνέγραψε επίσης πλήθος μελετών για την Αστρονομία, τη Φυσική και το Δίκαιο.
Ο Σκωτσέζος φιλόσοφος πέθανε στις 17 Ιουλίου 1790 στο Εδιμβούργο της Σκοτίας. Ο Adam Smith έθεσε ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη φύση και προσπάθησε να εξηγήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά. "Πως οι άνθρωποι που είναι εγωιστές και συμφεροντολόγοι μπορούν τελικό να έχουν συλλογική ζωή; Πως σε κοινωνίες όπου ο καθένας βλέπει το προσωπικό του συμφέρον μπορεί να υπάρχει σύγκλιση συμπεριφορών κι όχι αποσύνθεση;
Ακολουθεί η κλασική απάντηση του Smith: "Κάθε άτομο επιδιώκει ν' αξιοποιεί το κεφάλαιό του κατά τρόπο που το προϊόν του να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή αξία. Εν γένει δεν επιδιώκει να προωθήσει το κοινό συμφέρον, ούτε καν γνωρίζει πόσο το προωθεί. Επιδιώκει μόνο τη δική του ασφάλεια, το δικό του κέρδος. Και κινείται από ένα Αόρατο Χέρι, στο να επιδιώκει ένα στόχο που δεν αποτελούσε μέρος των επιδιώξεών του.
Επιδιώκοντας το δικό του συμφέρον, το άτομο συχνά προωθεί το συμφέρον της κοινωνίας πιο αποτελεσματικά απ' όσο συμβαίνει όταν ευθέως επιδιώκει να το προωθήσει. Η "αόρατη χειρ" λοιπόν δεν είναι κάποιος υπερφυσικός παρεμβατικός μηχανισμός ο οποίος επεμβαίνει κάθε φορά που παρουσιάζεται μια δυσλειτουργία για να επαναφέρει το κοινωνικοοικονομικό σύστημα σε αρμονία. Είναι η ίδια η φύση του ανθρώπου όπως αποκαλύπτεται με τις καθημερινές πράξεις και δραστηριότητες που εκδηλώνει το άτομο στην κοινωνία και στην αγορά.
Για τον Adam Smith ο άνθρωπος χρειάζεται πάντα: τη βοήθεια των συνανθρώπων του και μάταια θα την περίμενε από την καλοσύνη τους και μόνο.
Θα επιτύγχανε πολύ πιο γρήγορα τους σκοπούς του αν κατηύθυνε το δικό τους συμφέρον ευνοϊκά για τον εαυτό του κι αν μπορούσε να τους αποδείξει ότι επιδιώκουν και το δικό τους συμφέρον αν κάνουν γι' αυτόν, αυτό που τους ζητάει.
Όποιος προτείνει σ' έναν άλλο μια οποιαδήποτε δουλειά, ενεργεί με το ίδιο πνεύμα. "Δώσε μου ό,τι μου χρειάζεται και θα έχεις αυτό που εσύ χρειάζεσαι". Ο Smith εξηγεί ότι αυτό είναι το πνεύμα κάθε τέτοιας προσφοράς και με τέτοιο τρόπο παίρνουμε ο ένας από τον άλλο πολύ μεγαλύτερο μέρος απ' όλες τις υπηρεσίες από τις οποίες έχουμε μεταξύ μας ανάγκη.
Και χαρακτηριστικά τονίζει: "Δεν περιμένουμε το γεύμα μας από την καλοσύνη του κρεοπώλη ή του αρτοποιού αλλά το συμφέρον στο οποίο αποβλέπουν. Δεν απευθυνόμαστε προς την αγάπη τους για την ανθρωπότητα αλλά προς το δικό τους συμφέρον και δεν μιλάμε ποτέ σ' αυτούς για τις ανάγκες μας αλλά για τα οφέλη που έχουν αυτοί από κείνες. Κανείς εκτός από ένα ζητιάνο δε θα μπορούσε κατά πρώτο λόγο να εξαρτάται οπό την καλοσύνη των συμπολιτών του".
Αν δεν υπήρχε διαφοροποίηση στις φυσικές ιδιότητες των ανθρώπων και η τάση προς τη συναλλαγή και το εμπόριο ο καθένας θα ήταν υποχρεωμένος να προμηθεύει στον εαυτό του τα αναγκαία είδη.
Όλοι μας θα έπρεπε ν' απασχολούμαστε στις ίδιες εργασίες και δεν θα μπορούσε να έχει εμφανιστεί ποτέ μια τέτοια ποικιλία στα επαγγέλματα στην οποία οφείλεται η διαμόρφωση τόσο διαφορετικών ικανοτήτων".
Ο Adam Smith είχε επισημάνει το ρυθμιστικό ρόλο του ανταγωνισμού και πίστευε ότι τα αλληλοσυγκρουόμενα ατομικά συμφέροντα σε μια κοινωνία έρχονται σε μια κατάσταση ισορροπίας εξαιτίας του ανταγωνισμού.
Οι διασυνδέσεις που δημιουργούνται μεταξύ εγωιστικών κινήτρων των ανθρώπων τελικά καταλήγουν στο απρόσμενο αποτέλεσμα της κοινωνικής αρμονίας. Έτσι φτάνουμε στην κοινωνία της αυτορύθμισης μέσα σ' ένα καθεστώς απόλυτης φυσικής ελευθερίας. Προβλήματα φυσικά θα υπάρχουν στις συναλλαγές ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι τα άτομα δεν εκχωρούν την ατομική τους ελευθερία σε οποιαδήποτε πολιτική - γραφειοκρατική εξουσία.
Άλλωστε καμιά κυβέρνηση δεν "διέταξε" να υπάρξει η ελεύθερη αγορά και η ελευθερία των συναλλαγών. Η αυτορρυθμιζόμενη κοινωνία και η ελεύθερη αγορά απειλούνται μόνο από την επέμβαση της εξουσίας, του κράτους που νοθεύει τον ανταγωνισμό και ανατρέπει τις ατομικές προτιμήσεις του καθενός.
Ο Adam Smith εξηγεί πως οι εγωιστικές τάσεις του ανθρώπου χρησιμοποιούνται κατά τέτοιο τρόπο - και άθελά του - που ωφελούν το κοινωνικό σύνολο. Η φιλοσοφία του Σκωτσέζου διανοητή σχετικά με την ανθρώπινη φύση, διακρίνει έξι βασικά της κίνητρα: "Αγάπη προς τον εαυτό μας, συμπάθεια προς τον άλλο, επιθυμία ελευθερίας, αίσθημα ιδιοκτησίας, συνήθεια εργασίας, τάση προς το εμπόριο.
Με δεδομένα λοιπόν αυτά τα κίνητρα συμπεριφοράς από τη φύση, ο άνθρωπος είναι ο καλύτερος κριτής των συμφερόντων του και θα πρέπει να είναι ελεύθερος να τα ικανοποιήσει. Τα κίνητρα δε των ανθρώπων αντισταθμίζονται κατά τέτοιο τρόπο που να προάγεται το γενικό καλό. Ο ανταγωνισμός δηλαδή αποκτά ένα ρυθμιστικό ρόλο εξισορροπώντας τα ατομικά συμφέροντα.
Ως εκ τούτου για τον Smith ο ρόλος των πολιτικών και του κράτους περνάει σε δεύτερη μοίρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε λαμβάνεται καθόλου υπόψη. Αντιθέτως, έχουν σημαντικές υποχρεώσεις.
Το ρόλο που επιφυλάσσει στο κράτος ο Smith, μας τον δίνει χαρακτηριστικά ο Μάρκος Δραγούμης στο βιβλίο του "Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό" (σελ. 127): " Οι κυβερνήσεις τρία πράγματα έχουν να κάνουν:
1) Να προστατεύουν τους πολίτες, τον έναν από τον άλλον.
2) Να προστατεύουν τη χώρα από εξωτερικές επιθέσεις.
3) Να κατασκευάζουν ορισμένα δημόσια έργα που κανένας ιδιώτης δεν έχει ούτε μπορεί ποτέ να έχει συμφέρον να κατασκευάσει και να συντηρήσει.
Ο Smith διακρίνει έτσι μεταξύ των "προστατευτικών" (άμυνα και δικαιοσύνη) και των "παραγωγικών" (δημόσια έργα) καθηκόντων του κράτους. Τα έργα που γεννούν τοπικές ωφέλειες πρέπει να χρηματοδοτούνται από τοπικά τέλη ενώ όσοι αρνούνται να πληρώσουν θα πρέπει να αποκλείονται από την άντληση των σχετικών ωφελειών.
Κάθε παρεχόμενη δημόσια υπηρεσία στο πλαίσιο των "παραγωγικών" καθηκόντων του κράτους πρέπει να κοστολογείται και το τίμημά της να καταβάλλεται στο ακέραιο από τους χρήστες. Το κράτος δεν παράγει πλούτο αλλά πρέπει να διευκολύνει ή τουλάχιστον να μην παρεμποδίζει τους ιδιώτες να πλουτίζουν".
Ο Adam Smith στο βιβλίο του "Πλούτος των Εθνών" καταδικάζει όλες τις κρατικές παρεμβάσεις που περιορίζουν την ανθρώπινη ελευθερία και παράλληλα επιχειρηματολογεί υπέρ της ανάγκης να αναλάβει το κράτος μια σειρά από κοινωνικές πρωτοβουλίες (από την ασφάλεια των εργαζομένων στα εργοστάσια μέχρι την υποστήριξη προγραμμάτων για τους αποδεδειγμένα φτωχούς).
Είναι γνωστό ασφαλώς ότι οι δραστηριότητες του σημερινού κράτους λειτουργούν σε όφελος μιας προνομιακής γραφειοκρατίας που ολοένα και αυξάνεται και όχι υπέρ εκείνων που πραγματικά έχουν ανάγκη από βοήθεια.
Ο Smith επίσης ασκεί έντονη κριτική στις συντεχνίες και τους νόμους που προστατεύουν τα λεγόμενα "κλειστά" επαγγέλματα. "Το να εμποδίζεται η ελεύθερη είσοδος των ατόμων σ' ένα επάγγελμα από το νόμο, έρχεται σ' αντίθεση με την πιο ιερή ιδιοκτησία του ατόμου δηλαδή την ιδιοκτησία της εργασίας του".
Ο Σκωτσέζος φιλόσοφος απεχθάνεται όχι μόνο τα κρατικά μονοπώλια, όπως θα περίμενε κανείς αλλά και τα ιδιωτικά. Αποδοκιμάζει τους επιχειρηματίες και τους πλούσιους κεφαλαιούχους που επιδιώκουν τη δημιουργία μονοπωλιακών καταστάσεων και προσπαθούν να νοθεύσουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό.
Πολλοί απ' αυτούς επιζητούν την κρατική προστασία γιατί είναι ανίκανοι οι ίδιοι να επιβιώσουν σε καθεστώς ελεύθερου ανταγωνισμού. Καλούνται έτσι οι φορολογούμενοι πολίτες να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους και να επιδοτήσουν προβληματικές επιχειρήσεις προς χάρη μιας ψευδεπίγραφης κοινωνικής πολιτικής.
Ο φιλελευθερισμός δεν είναι απολογητής των καπιταλιστών αλλά αντίπαλός τους αφού απεχθάνεται το μονοπώλια που δημιουργούνται στην αγορά. Κι αν προσθέσουμε τις συντεχνίες και τους πάσης φύσεως γραφειοκράτες έχουμε μια ανίερη συμμαχία γραφειοκρατών - καπιταλιστών εναντίον του φιλελευθερισμού με στόχο τη διαφύλαξη των προνομίων τους σε βάρος των πολιτών που είναι φορολογούμενοι και καταναλωτές ταυτόχρονα.
Από πολλούς τίθεται το ερώτημα: η ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς δεν θα δημιουργήσει μονοπώλια;
Εφ' όσον το κράτος δεν επέμβει στην αγορά, η ενδεχόμενη αισχροκέρδεια κάποιων επιχειρηματιών δεν θα συνεχισθεί για πολύ γιατί θα βρεθεί κάποιος άλλος που θα επιδιώξει το θεμιτό κέρδος προκειμένου να πάρει μερίδιο από την αγορά - και θα πουλήσει τα προϊόντα του στη φυσική τους τιμή.
Λόγω του ανταγωνισμού θα αναγκασθούν και οι αισχροκερδείς να κατεβάσουν τις τιμές στα φυσιολογικά επίπεδο. Το σύστημα του "Laissez Faire" γίνεται εργαλείο παραγωγής πλούτου για το έθνη και τους πολίτες τους, όταν λειτουργεί ελεύθερα και ανταγωνιστικά. Και η εργασία που συμβάλλει στην προσωπική ελευθερία και στην ανεξαρτητοποίηση του ατόμου αποκτά τη δική της ηθική υπόσταση.
Ο Adam Smith απαντάει και σ' αυτούς που κατηγόρησαν τη θεωρία του ως ανήθικη -στο βιβλίο του "Η θεωρία των ηθικών συναισθημάτων": " Οι άνθρωποι έχουμε μια τάση προς την απραξία. Είναι κατά κύριο λόγο τεμπέληδες. Όλοι θέλουν να βελτιωθεί η κατάστασή τους, αλλά αν ρωτηθούν θ' απαντήσουν ότι αυτό πρέπει να γίνει με την πιο μικρή δυνατή προσπάθεια.
Δυστυχώς όμως κάποιοι άνθρωποι που λένε ότι σκέπτονται, προωθούν το πνεύμα της οκνηρίας στο όνομα του γενικού συμφέροντος. Καλλιεργείται έτσι ένα πνεύμα γενικής υποκρισίας και εξαπάτησης των άλλων ενώ μερικές φορές δε, άνομα ατομικά συμφέροντα κρύβονται κάτω από το μανδύα του δημοσίου συμφέροντος. Γι' αυτό, ποτέ μου δεν είδα τίποτε πιο καλά καμωμένο απ' όλους αυτούς που προσποιούνται ότι εργάζονται για το δημόσιο καλό".
Ο Adam Smith πίστευε βαθιά στην ελευθερία και υπήρξε συνειδητός πολέμιος της μονοπώλησης της οικονομικής εξουσίας με την αρωγή πολλές φορές και της πολιτικής εξουσίας.
Η "Αόρατος Χειρ" είναι μια θεωρία βαθιά δημοκρατική γιατί τελικά η πολιτική ελευθερία εξασφαλίζεται όπου υπάρχει οικονομική ελευθερία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
  1. "Έρευνα για τη φύση και τα αίτια του πλούτου των εθνών" - εκδ. Ευρωεκδοτική, μετάφραση Δημ. Καλιτσουνάκη.
  2. "ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ"- εκδ. Ευρωεκδοτική - Μάρκος Δραγούμης.
  3. "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ" 2 Αυγούστου 1990 και 25 Απριλίου 1991.

ΤΖΩΝ ΜΕΙΝΑΡΝΤ ΚΕΥΝΣ (JOHN MAYNARD KEYNES 1883-1946)

Ο Τζών-Μέιναρντ Κέυνς (John Maynard Keynes, 5 Ιουνίου 1883, 21 Απριλίου 1946) ήταν Άγγλος οικονομολόγος, μαθηματικός, καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και ανώτατος κρατικός υπάλληλος. Δημιούργησε, με τα έργα του και τους οπαδούς του, τη λεγόμενη κεϋνσιανή σχολή στην οικονομική επιστήμη. Ο Κέυνς ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα

Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς, είναι αναμφισβήτητα μια από τις μεγαλύτερες μορφές της ιστορίας της οικονομικής επιστήμης. Με το κλασικό πλέον έργο του «The General Theory of Employment, Interest and Money» (1936) εισήγαγε μια επανάσταση στα οικονομικά καθώς και μια σχολή σκέψης η οποία, καθ’ ότι βασίζεται στις θεωρίες του, ονομάστηκε «κεϊνσιανισμός».

Από τον Κέυνς έχει πάρει το όνομά της και η Κεϋνσιανή ρύθμιση, η αναδιανομή δηλαδή μέρους των κερδών του κεφαλαίου στις κατώτερες τάξεις, με τη μορφή κοινωνικών και άλλων παροχών, προκειμένου να αποφεύγεται η κοινωνική δυσαρέσκεια και οι αναταραχές. Ο Κέυνς πρότεινε την άνοδο των δημοσίων δαπανών σε περιόδους κρίσεων για να καλύψουν μέρος του ελλείμματος ζήτησης που υπό προϋποθέσεις μπορεί να οδηγήσει την οικονομία μακριά από μια θέση ισορροπίας πλήρους απασχόλησης. Οι δημόσιες δαπάνες μπορεί να ξοδεύονται ως επιδόματα ανεργίας κτλ., αλλά ο κύριος στόχος δεν είναι η αναδιανομή αλλά η επανόρθωση της ισορροπίας. Μάλιστα η αύξηση της φορολογίας σε περιόδους κρίσης είναι πλήρως αντίθετη στη νοοτροπία του Κέυνς ο οποίος ζητά αύξηση των ελλειμμάτων στις κρίσεις, τα οποία χρηματοδοτούνται από πλεονάσματα στις καλύτερες εποχές.

Τα εξαιρετικά αποτελέσματα της δουλειάς του τον οδήγησαν στη διάσκεψη της Συνθήκης των Βερσαλλιών ως οικονομικό σύμβουλο του βρετανού πρωθυπουργού Λόιντ Τζορτζ.

Αγανακτισμένος από τις υπερβολικές πολεμικές αποζημιώσεις που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία, ο Κέυνς παραιτείται από τη θέση του. Επιστρέφει στα ακαδημαϊκά του καθήκοντα και παραθέτει τις απόψεις του για τη συνθήκη γράφοντας το «The Economic Consequences of the Peace» (1919), έργο που τον κάνει διάσημο σχεδόν αμέσως.

Η κύρια συμβολή του Κευνς στα οικονομικά είναι ο ισχυρισμός ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ελεύθερη αγορά θα έρθει σε μια κρίση από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει μόνη της. Δουλεύοντας περισσότερο με την διαίσθηση παρά με την τυπική, μαθηματική λογική η οποία είναι σήμερα βάση των οικονομικών, ο Κευνς έδειξε ότι υπό προϋποθέσεις η οικονομία μπορεί να έρθει σε ένα σημείο ισορροπίας που είναι ανεπιθύμητο, με υψηλή ανεργία και χαμηλό εισόδημα. Αυτό συμβαίνει όταν έχουμε για κάποιον λόγο μια έλλειψη ζήτησης, όταν οι πολίτες αποταμιεύουν υπερβολικά και καταναλώνουν λίγο. Κανονικά θα μπορούσε η κεντρική τράπεζα να αυξομειώσει το επιτόκιο, μέχρι οι άνθρωποι να αρχίσουν να αποταμιεύουν λιγότερο. Ο Κευνς όμως είπε ότι αυτό σε εξαιρετικές περιπτώσεις δεν θα δουλέψει.

Όταν τα επιτόκια είναι ήδη αρκετά χαμηλά, η Κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να τα μειώσει αρκετά ώστε να πέσει η αποταμίευση και να ανέβει η κατανάλωση. Έτσι έχουμε ένα έλλειμμα ζήτησης, οι εταιρείες δεν βρίσκουν καταναλωτές και απολύουν κόσμο με αποτέλεσμα να μειώνεται κι άλλο η ζήτηση. Αυτή είναι περίπου η ιστορία του Μεγάλου Κραχ του 1929, με μονή διάφορα ότι η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έκανε μνημειώδη λάθη, χειροτερεύοντας την κρίση αντί να βοηθήσει την οικονομία με έγκαιρη χαλάρωση της νομισματικής πολίτικης (χαμηλά επιτόκια). Από κάποια στίγμα και περά τα λάθη της Κεντρικής Τράπεζας δεν μπορούσαν να διορθωθούν χωρίς την επέμβαση του κράτους με λεγόμενες κευνσιανες πολιτικές.

Ο Κευνς πρότεινε λοιπόν, σε αυτές τις εξαιρετικές περιπτώσεις, να κάνει το κράτος πλούσια δημόσια έργα και να παρουσιάζει υψηλή ελλείμματα. Σε μια πολύ διαδεδομένη έκφραση, είπε ότι ακόμα και αν πληρώνουμε τους εργάτες να κάνουν τρύπες στο έδαφος και να τις ξανακλείνουν, αυτό θα έκανε καλό στην οικονομία!

Η συμβολή του Κευνς

Οι ιδέες του Κευνς ήταν πρωτοποριακές και οι κλασσικοί οικονομολόγοι που πίστευαν ότι δεν υπάρχουν ανεπιθύμητες κρίσεις στην ελεύθερη αγορά, δυσκολευτήκαν να τις δεχτούν

Το «Νιου Ντηλ» του Ρουζβελτ, το τεράστιο πρόγραμμα δημοσίων έργων που άρχισε να βγάζει την Αμερική από την κρίση του 1929 και οι τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες για τον Β ΠΠ. Αυτά τα δυο γεγονότα έδειξαν ότι όντως οι δημοσιές δαπάνες μπορούν να στηρίξουν την οικονομία, βραχυπρόθεσμα.

Η σχολή που ίδρυσε συνεχίζεται με άξιους διαδόχους.

Χίλιοι κορυφαίοι οικονομολόγοι από όλο τον κόσμο ευθυγραμμισμένοι με η λογική Κέυνς ότι χωρίς την κοινωνία δεν υπάρχει δίκαιη οικονομία στέλνουν τελεσίγραφο αλλαγής στους ισχυρούς του κόσμου ότι αν δεν αλλάξουν τη διανομή του παγκόσμιου χρήματος θα υπάρξει παγκόσμια σύγκρουση. Προτείνουν συγκεκριμένα την επιβολή φόρου στο κεφάλαιο και στις τράπεζες και τα τεράστια ποσά που θα συγκεντρωθούν να μετακυλίσουν στους λαούς, Στις κοινωνίες με εκατομμύρια νεκρούς από την πείνα.

Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Η ελπίδα επιστρέφει
Ο χρόνος που φεύγει αφήνει πίσω του συντρίμμια στην οικονομία και την κοινωνία στα όρια της κατάρρευσης. Οι συνέπειες λαθών, παραλείψεων και εγκληματικής αδιαφορίας έχουν φθάσει τη χώρα στον γκρεμό και τους πολίτες στην απόγνωση. Την ώρα μάλιστα που ο κίνδυνος είναι προ των πυλών, το πολιτικό σύστημα δείχνει αμετανόητο και περί άλλα τυρβάζη.